Մկանային սպազմ. armeniamedicalcenter.am

Մկանային սպազմը (մկանային ցնցում) մկանների լարվածության արդյունքում նրանց կծկումն է: Սպազմն ակամա է, կարող է լինել օրվա տարբեր ժամերին, ընդունակ է որոշ ժամանակ անշարժացնել մարդուն: Երբեմն այն տարածվում է մի ամբողջ մկանային խմբի վրա:

Պատճառները

Մկանային սպազմի (ՄՍ) առաջացման մեխանիզմը մի քանի փուլից է բաղկացած.

• նյարդային գրգիռի ձևավորում,
• ազդեցություն մկանի հյուսվածքի վրա,
• մկանի ակամա (կայուն) կծկում,
• մկանի թուլացում։

Կարևոր ախտաբանական գործընթացը մկանի բջիջներում էներգիայի և հեղուկի պակասն է և նրանց գերգրգռականությունը:

Հաճախ հանդիպող պատճառներն են.

• փափուկ հյուսվածքների վնասվածքները,
• մկանի գերլարումը (ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն),
• մարզումները տարվա շոգ եղանակին,
• նստակյաց աշխատանքը,
• կեցվածքի շեղումը (կիֆոզ, սկոլիոզ, լորդոզ),
• ողնուղեղի ախտաբանությունը, որն առաջացնում է նյարդային բջիջների քայքայում և մկանային հյուսվածքի բորբոքում,
• ֆիզիկական շարժողականության երկարատև բացակայությունը,
• ֆասետային հոդի օստեոպորոզը (պարանոցային շրջանի մանր հոդերի ախտահարում)
• օստեոխոնդրոզ (միջողային սկավառակների դեգեներատիվ ախտահարում),
• ողնաշարային խողովակի նեղացումը՝ ճողվածքի, տրավմայի, ողերի տեղաշարժի արդյունքում,
• միջողային ճողվածքը,
• սթրեսները, նյարդային գերլարումը,
• էնդոկրին հիվանդությունները,
• սակավարյունությունը,
• աթերոսկլերոզը։

Մեծ դեր ունեն նաև ջրազրկումը (հաճախակի, առատ փսխում, դիարեա) և էլեկտրոլիտային խանգարումները (օրգանիզմում կալիումի, մագնեզիումի, կալցիումի անբավարարություն): Նման դեպքերում սպազմն անցնում է մկանը շփելուց և տաքացնելուց հետո:

Առավել հաճախ ակամա սպազմի առաջացման զոնաներ են ազդրերը, ձկնամկանները, ներբանները, դաստակները, որովայնը, նախաբազուկը: Սովորաբար, սպազմը տևում է մի քանի վայրկյանից մինչև 10-15 րոպե, կարող է նաև կրկնվել:

Ռիսկի խմբում են տարեցները, մարզիկները, ավելորդ քաշ ունեցողները, հղիները, շինարարները, գործարաններում աշխատողները, էնդոկրին կամ հոգեկան խանգարումներ ունեցողները:

Ախտանշանները

Մկանային սպազմի արտահայտվածությունը կարող է լինել թեթև տհաճությունից մինչև ուժեղ ցավ և մկանի գերլարում:

Կլինիկական պատկերը.

• Ցավ ողնաշարի և իրանի շրջանում,
• միջողային նևրալգիա,
• միգրենի հաճախակի նոպաներ առավոտյան և երեկոյան ժամերին,
• շարժվելիս նվվացող ցավ՝ վերջույթներում,
• մկաններում ատրոֆիկ փոփոխություններ,
• անհայտ պատճառի ալոպեցիա (մազաթափություն):

Հաճախ սպազմը նշվում է ասեղի ծակոցի նման, երբեմն լինում է վերջույթների տրեմոր, անհաստատ քայլվածք, ռեակցիայի դանդաղում, քնի խանգարում:

Հարթ մկանների սպազմն առաջացնում է ուժեղ, երբեմն ծակող ցավով, որն արագ անցնում է, լինում է դաշտանի, դիարեայի, միզաքարային հիվանդության ժամանակ:

Մկանային սպազմի հատուկ տեսակ է մկանային դիստոնիան, որը դիտվում է գանգուղեղային տրավմայի, էնցեֆալիտի, գլխուղեղի խնդիրների, նեյրոլեպտիկներ և անտիդեպրեսանտներ ընդունելու ժամանակ:

Եթե մկանային սպազմը երկարատև է կամ կրկնվում է, անհրաժեշտ է դիմել բժշկի: Բժշկին դիմելու ցուցումներն են.

• սպազմի կրկնություն՝ օրը 5-10 անգամ,
• տևողությունը 3 օրից ավելի,
• մկանի թուլացումից հետո՝ ցավ, որն ուժեղանում է ցավազրկողներից և սպազմոլիտիկներից,
• վերջույթներում, իրանում՝ շարժումների բացակայություն, այտուց՝ սպազմի շրջանում,
• թուլություն, սրտխառնոց, վերջույթների թմրածություն,
• սպազմի ի հայտ գալը գիշերը` 4-5 անգամ օրվա մեջ:

Սպազմի տեսակներն են. կլոնիկ, տոնիկ, տոնիկո-կլոնիկ ցնցումներ:

Ախտորոշում կատարվում է բժշկի զննման, և համապատասխան արյան հետազոտությունների հիման վրա, ցուցման դեպքում կատարվում է ՄՌՏ, ՀՏ, էՍԳ, էլեկտրամիոգրաֆիա:

Կանխարգելում

• Կանոնավոր բուժական և կանխարգելիչ մերսում,
• ֆիզիկական մարզումներ,
• ակտիվ ապրելակերպ,
• նպաստող գործոնների վերացում,
• սննդակարգի վերանայում՝ բժշկի օգնությամբ,
• ջրային բալանսի վերահսկում (օրական 1,5-2 լիտր ջուր):

Անհետաձգելի օգնություն

Սպազմի ժամանակ հարկ է պառկել կոշտ տեղում, շփել սպազմի ենթարկված շրջանը, ոտքերը դնել բարձին, խմել սպազմոլիտիկներ (Նո-շպա, Սպազմալգոն), իրանի սպազմի դեպքում կորսեթ հագնել, տաք և սառը ջեռակներ կամ թրջոցներ դնել այդ տեղում, ընդունել տաք լոգանք:

Բուժումը

Հիմնական բուժումն իրականացնել միայն մասնագետի կողմից։ Օգտագործվում է դեղորայքային, ֆիզիոթերապևտիկ, պսիխոթերապևտիկ բուժում:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ